Waar zitten je oren, en waar zit je navel? Jonge kinderen leren spelenderwijs over hun lichaamsdelen en wat ze daar mee kunnen. Het ontdekken van hun lijf en uiterlijke kenmerken gaat vaak heel natuurlijk. Er komt een moment dat jouw kind ook de geslachtsdelen gaat ontdekken. Dan is de uitleg en houding van volwassenen erg belangrijk. Hoe praat jij hierover met jouw kind? En hoe zorg je voor een gezonde seksuele ontwikkeling?
De seksuele ontwikkeling van jonge kinderen staat vooral in het teken van ontdekken: hoe ziet mijn lichaam eruit en hoe voelt het aan? Wat is fijn of juist niet? Het aanraken van het eigen geslachtsdeel kan een kind een prettig gevoel geven. Dit is heel normaal, en er zijn geen seksuele gevoelens aan gekoppeld zoals wij die als volwassenen kennen. Het ontspant en geeft eerder het fijne gevoel zoals duimzuigen ook doet.
Kinderen zijn nieuwsgierig naar het lichaam van zichzelf, maar ook naar het lichaam van de ander. Ze ontdekken of ze een jongen of meisje zijn én dat hier verschillen in zitten. Ze vinden het daarom vaak interessant om naar het geslachtsdeel van een ander te kijken of om die van zichzelf te laten zien. Rollenspellen zoals doktertje spelen zijn ook vormen van elkaar ontdekken. Het is hier belangrijk dat het kind uitgelegd krijgt waar deze lichaamsdelen voor zijn: je gebruikt je ogen om te kijken en tussen je benen zit een gaatje om te plassen, bijvoorbeeld.
Een peuter kun je al prima leren wat privacy betekent. Daarnaast is het erg belangrijk om jouw kind te leren eigen grenzen aan te geven. Als volwassene houd jij toezicht en help je jouw kind hierbij. Een mooie richtlijn hierbij is de ‘Ondergoedregel’.
Lees meer
Jonge kinderen kennen nog geen schaamte en zullen ook in het openbaar vragen stellen en ontdekken. Herkenbaar? Als ouder kun je hier het best zo relaxed mogelijk mee om gaan en op een rustige en respectvolle manier grenzen stellen. Op vragen die een kind stelt kan op een eenvoudige manier antwoord gegeven worden. Bijvoorbeeld op de vraag: ‘hoe worden baby’s gemaakt?’ ‘Een zaadje van papa komt bij het eitje van mama en daar groeit een baby uit, in de buik van mama.’ Een ingewikkelde en gedetailleerde uitleg begrijpen jonge kinderen nog niet.
Vanaf ongeveer 6 á 7 jaar leren kinderen steeds meer sociale regels over welk (seksueel) gedrag wel of niet toelaatbaar is. Ze zullen zich minder vrij voelen in het uit- en aankleden in het bijzijn van (vreemde) volwassenen of kinderen van de andere sekse. Het ontdekken en verkennen kan wat meer ‘stiekem’ gebeuren en buiten het zicht van de volwassenen om. Het verschilt per kind hoe een kind zich hierin ontwikkelt; het ene kind zal hier meer mee bezig zijn dan het andere. Hier is het belangrijk om te zorgen voor een open sfeer en om regelmatig het gesprek over aan te gaan. Het kennen en kunnen aangeven van eigen grenzen blijft hierbij erg belangrijk.
Kinderen kiezen vaak vriendschappen met kinderen van dezelfde sekse en spelen vanuit nieuwsgierigheid rollenspellen waarbij seksualiteit een rol heeft. Dit zegt niets over seksuele voorkeur. In deze fase kunnen kinderen ook verliefd zijn, zij ervaren dit ook daadwerkelijk zo. Vaak betekent het dat zij iemand heel erg lief, mooi of aardig vinden. Kinderen fantaseren over verliefd zijn en met wie zij later willen trouwen. Wanneer kinderen verkering hebben spelen zij samen en trekken zij met elkaar op in het bijzijn van andere kinderen, hier blijft dit dan ook bij. Ook in deze fase is het voor kinderen fijn en leerzaam om op een ongedwongen manier hierover in gesprek te gaan. Hoe ging dat vroeger bij jouzelf? Vertel er eens over, zodat je kind hoort en ervaart dat de gevoelens die hij heeft heel normaal zijn. Lees boekjes voor aan je kind en ga daarna verder met elkaar in gesprek.
Probeer je kind wegwijs te maken door te praten over verlangens en gevoelens. Door het onderwerp seksualiteit van jongs af aan regelmatig ter sprake te laten komen, passend bij de leeftijdsfase, voorkom je dat het gespreksonderwerp een taboe wordt tussen jou en je kind.
