Je kunt geen nieuwsoverzicht meer bekijken of een journaal luisteren zonder dat er een item in voorkomt dat gaat over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Een heftig onderwerp, waar we onze kinderen natuurlijk tegen willen beschermen. Ook is het belangrijk kinderen zó te ondersteunen dat ze grenzen kennen en deze respecteren. Hoe help je jouw kind hierbij?
Laten we eerst eens kijken waar we het precies over hebben. Gedrag is grensoverschrijdend als de ander daarmee schade oploopt. Dat kan op lichamelijk vlak of emotioneel zijn. Vaak is er bij grensoverschrijdend gedrag sprake van machtsmisbruik. Het gebeurt dan opzettelijk, maar soms ook onopzettelijk, met bijvoorbeeld een foute grap of een onhandige uitspraak. We spreken van seksueel grensoverschrijdend gedrag als de toenadering een seksuele aard heeft en de ander geen toestemming geeft, keuze heeft of wordt beïnvloed of gemanipuleerd. Hierbij wordt dan weer onderscheid gemaakt tussen verbale en fysieke vormen.
Kinderen onderling vertonen ook weleens seksueel grensoverschrijdend gedrag. Bedoeld of onbedoeld. Om te kijken of er sprake is van grensoverschrijdend gedrag, bekijken we dezelfde factoren als hierboven: is het gedrag passend bij de leeftijd en de seksuele ontwikkeling, of valt ons hier iets op? Daarnaast kijken we of er sprake is van een scheve verhouding; is er bijvoorbeeld sprake van een groot leeftijdsverschil? Zo past bijvoorbeeld het zogenaamde “doktertje spelen” door peuters of kleuters bij hun ontwikkeling. Dit biedt zowel rollenspel waarin echte situaties worden verkend en nagespeeld, als een mogelijkheid het lichaam van de ander vanuit nieuwsgierigheid te verkennen. Wanneer twee 10-jarigen, of bijvoorbeeld een 9-jarige en een kleuter dit spel spelen, is er sprak van een scheve verhouding. Daarbij past het voor een 9-jarige ook niet om een jonger kind intiem te betasten. Bij Doomijn Kinderopvang werken we met een protocol om in situaties waarin er vragen zijn rondom grenzen en leeftijdspassend gedrag goed te kunnen zorgen voor de kinderen.
De lichamelijke grenzen van jouw kind leren kennen? Teken een omtrek van een mensfiguur en laat jouw kind de lichaamsdelen inkleuren: groen waar ze het oké vinden om aangeraakt te worden en rood waar ze dit niet willen. Hier leer je met elkaar veel van! Sommige kinderen vinden bijvoorbeeld een aanraking op het hoofd of de armen al niet fijn.
Om kinderen te helpen en te begeleiden in weerbaarheid en grenzen op seksueel gebied, leren we hen de Ondergoedregel. Deze regel komt erop neer dat we met elkaar spelen en elkaar soms aanraken, maar niet zomaar op plekken die bedekt zijn met ondergoed. Want daarvoor geldt:
Zo weten kinderen de grens tussen toelaatbare en ontoelaatbare aanrakingen, en wanneer ze een grens mogen aangeven.
