Webinar: Peuterpuberteit

Andere ouders vroegen:

Hoe laat je weten dat het gedrag wat je peuter laat zien niet kan en wat is de balans? Hoeveel laat je toe en waar trek je de grens? En hoe ga je er dan mee om als ze over die grens heen gaan?

Je wilt dat je grenzen duidelijk zijn. Die worden steeds meer duidelijk en je peuter zal ze verinnerlijken, doordat je ze steeds herhaalt. Je peuter leert door deze herhaling welke grenzen er zijn, daarom is het duidelijk dat die grenzen steeds hetzelfde zijn. Het feit dat je peuter ze toch overtreedt, komt meestal niet door het feit dat je ze te ‘zacht’ stelt. Het moment dat je peuter ze toch overgaat, zijn momenten waarop het deel van het brein dat gaat over emoties overspoeld en overprikkeld raakt en je peuter zichzelf even niet meer in de hand heeft. Samen constateer je daarna dat de grens hiermee weer overschreden is. Je mag hier ook een consequentie aan verbinden, bijvoorbeeld: ik zet nu jouw bord even weg of: ik loop even weg, want jij slaat. Kom je bij me terug als dat over is? Het feit dat deze situaties blijven voorkomen, horen bij de peuterfase. Deze herhaling is nodig en je peuter kan dit steeds beter hanteren; de linkerhersenhelft gaat mee werken. Het heeft dus niet iets te maken met “over jou heen lopen”. Kies een aantal heldere grenzen en blijf herhalen. Succes!

Hoe ga je met boosheid om van een kind dat te maken heeft met co-ouderschap? Hij lijkt te het verwerken als hij terug komt na een weekend bij de andere ouder.

De boze buien van een peuter kunnen een uiting zijn van veel verschillende zaken. Vermoeidheid, frustratie, overprikkeling bijvoorbeeld. Het wisselen van huis in en na een weekend, en de aan- en afwezigheid van één ouder bijvoorbeeld, zijn zaken die van jouw peuter flexibiliteit en aanpassing vragen. Het is voor je peuter erg belangrijk dat hij of zij zich ‘gezien’ voelt in de emoties die spelen. Je helpt je kind hierbij door er woorden aan te geven: je bent nu erg boos en onrustig hè, of: je weet nu even niet goed wat je wilt. Het kind voelt zich zo begrepen, en vaak gaat het ventiel dan al (wat) los. Je geeft hiermee ook het signaal af dat de emoties er mogen zijn, en dat is erg belangrijk. Je peuter heeft ze immers nodig. Verder raden we aan om te zorgen voor rust. Niet teveel prikkels en je peuter helpen in rustig spel. Of juist even samen bewegen; jouw bewuste aandacht helpt ook enorm.

Hoe ga je om met driftbuien wanneer iets niet lukt?

Deze driftbuien zijn erg logisch en begrijpelijk. Jouw peuter ervaart aan de ene kant dat het een eigen persoon is, met een eigen wil en dat hij steeds meer zelf kan bepalen. Dat maakt dat hij zich groot voelt en ook steeds meer wil doen. En alles zelf doen, lukt nou juist nog niet altijd. Hier helpt het tonen van begrip en ook weer: woorden geven aan dat wat jouw peuter ervaart. Je vindt het heel vervelend dat je je schoen niet dichtkrijgt hè. Je wordt hier boos van. Je kind zal vaak een zuchtende “ja” terug geven en dat ontlaadt al enorm. Zomaar overnemen werkt vaak averechts, je geeft je kind regie en controle terug door te vragen: mag ik je helpen? Het voelt voor je peuter erg goed, dat hij daar dan wel weer zelf over kan beslissen.

Mijn zoontje is anderhalf, kan hij dan al peuterpuberen? En is dat het dan of wordt het nog erger? We geven hem nu vaak zijn zin omdat we het niet uithouden, zoals toch iets zelf laten doen of wat extra melk, is dat erg op de lange termijn?

Met anderhalf jaar kun je zeker al dit peuterpubergedrag terug zien. Je peuter kan vaak al goed lopen, en dus bepalen waar hij heen gaat en begrijpt bovendien al best veel wat er gebeurd en gezegd wordt. Meestal zien we dit gedrag in periodes, het kan dus ook weer een tijdje minder worden. Gemiddeld tot het vierde jaar (en vaak stopt het wel iets eerder) blijven deze buien een terugkerend fenomeen. Pas dan is de linkerhersenhelft steeds beter in staat met begrip en logica, het emotionele en instinctieve deel van de rechterhelft wat beter in balans te houden.

Het is wel belangrijk om, hoe jong ook, de grenzen steeds op dezelfde wijze te blijven stellen. De peuter kan er dan aan leren wennen en ervaren dat dit de kaders zijn. Kies daarbij wel bewust een aantal punten; iets zelf laten proberen en zelf laten bepalen hoeveel hij drinkt, dragen namelijk ook bij aan het gevoel van controle en autonomie. En het gevoel dat je ertoe doet en dat het belangrijk is wat jij wilt, helpt je peuter op andere momenten bij de grenzen bij zaken die echt niet kunnen.

Hoe kun je het beste reageren bij een volledige driftbui. Ik vind het zo heftig. Vooral om  aan te zien dat ze het zo moeilijk heeft met haar zelf. Ik mag haar niet troosten, dan ze loopt weg.

Ja, wat vervelend om te zien hè. Je peuter loopt even helemaal over. Begrijpelijk dat je haar wilt troosten, en tegelijkertijd goed om te lezen dat ze zelf kan aangeven wat ze wil. Even rust, blijkbaar. Zo’n bui zakt altijd vanzelf, alleen al vanwege het feit dat het een uitputtingsslag is die het lichaam niet lang volhoudt. En zodra de emoties zakken, kun je wat toevoegen door begrip te geven en te vragen wat ze nodig heeft: jij werd heel erg boos hè, mag ik nu even bij je komen zitten? Het feit dat de emoties eruit mogen en kunnen komen (ook al heeft je dochter het dan even zwaar), is enorm helpend en goed voor haar ontwikkeling.

Hoe geef je een grens aan wanneer je kind iets kapot maakt en dus een grens over is gegaan?

Je kunt dit met woorden doen. Je kan aangeven dat je het niet accepteert dat hij of zij iets kapot maakt. Daarnaast kun je een alternatief bieden: “zullen we even gaan stampen?”

Wat kun je het best doen als je peuter slaat in zijn boosheid?

Wanneer je kind slaat in zijn boosheid, kun je hem een alternatief bieden waar hij wél op mag/kan slaan. Bijvoorbeeld een kussen of een boxbal. Het helpt ook om andere alternatieven te bieden; je mag stampen of vuisten maken, of even een rondje lopen. Afhankelijk van de leeftijd en het taalbegrip, kun je er na de driftbui nog even op terug komen en bespreken wat je kind zou helpen bij boosheid.

Wat kan je doen als je peuter geen fruit wil eten?

Eten, dus wel of niet je mond open doen, is iets waar de peuter zelf over bepaalt. Dwingen kan dus niet. Ik zou wel fruit blijven aanbieden.

Waarom kan mijn man soms ons kind niet uit een driftbui krijgen en ik wel? Wij merken dat onze peuter een voorkeur heeft voor een ouder. Hoe kunnen wij hier het beste mee omgaan?

Wat betreft de voorkeur voor of verschillende reactie naar één specifieke ouder: dit is een normale fase en kan met de tijd ook weer wisselen. Dat geldt ook voor situaties waarin het kind in een driftbui anders op de ene ouder dan op de andere reageert. Jullie zijn zelf andere individuen en reageren ieder op een andere manier. Je kind zoekt op die momenten uit, wat hij of zij bij jullie nodig heeft. Neem dit vooral niet persoonlijk. Wanneer je kind de voorkeur heeft naar één ouder kun je ervoor kiezen het contact met de ouder die wordt geweigerd positief te bekrachtigen op een rustig en fijn moment, wanneer je kind ontspannen is.

Mijn kind van 2,5 jaar heeft geen driftbuien. Kan dat ook?

Natuurlijk, driftbuien hoeven niet voor te komen. Een minder temperamentvol kind heeft ze wellicht minder nodig; de emoties overspoelen hem of haar dan minder. We zien ook vaak dat kinderen die al taal tot hun beschikking hebben om zich te uiten, minder vaak in een driftbui belanden. Het kan ook zijn dat je kind hier nog tegenaan gaat lopen; ieder kind volgt zijn of haar unieke ontwikkeling.

Wat kan ik doen tegen continu gillen?

Veel en lang gillen is voor alle partijen intens. Je kind zit waarschijnlijk vast in een emotie en weet geen andere uitingsvorm. Kun je uitvinden wat de reden is? Soms is het ook het geval dat jouw reactie op dit gillen, aanleiding is hierin te blijven hangen. Ook een “negatieve” reactie werkt dan als beloning. Blijf vooral een grens stellen. Ga maar even gillen op de gang. Je verbiedt zo het gillen niet en dan wordt de noodzaak vaak wat minder. Wat je ook zou kunnen proberen, is je kind nog iets meer regie te geven. Door te zeggen: je gaat nu daar gillen en als je klaar bent, kom je terug. Dan help je je kind al richting iets meer zelfsturing en beheersing en het gillen levert hem verder niks op.

Zijn er tips voor driftbui tijdens het tandenpoetsen? Ze wil niet blijven staan en gaat op haar tandenborstel bijten.

Ook de strijd met tandenpoetsen valt in de categorie dat de peuter door heeft dat het hier invloed kan uitoefenen. Dus een eigen wil kan laten gelden. Het helpt vaak als jouw kind een eigen rol en taak krijgt, in dit geval bij het tandenpoetsen. Mag hij of zij aan het begin of eind zelf poetsen of bijvoorbeeld de kleur beker kiezen om te spoelen.

Zijn er nog goede tips voor langer slapen? De driftbuien beginnen hier om 5u ‘s ochtends omdat hij eruit wil om te spelen.

Het kan zijn dat het vroege wakker worden (bijna) een gewoonte is geworden. Probeer, als je je kind uit bed haalt omdat het zich niet lekker voelt, wel zorg te bieden maar nog geen interactie of prikkels. Dit zet het lichaam namelijk “aan” en dan heb je eerder kans op een biologische klok die zo vroeg afgesteld gaat staan. Vroeg wakker worden kan als oorzaak hebben dat kinderen oververmoeid of overprikkeld zijn. Dit klinkt tegenstrijdig, maar soms helpt het om je kind te ondersteunen met wat rust overdag en/of wat vroeger naar bed brengen.

Onze dochter haalt alles uit de kast om het naar bed brengen te rekken. We benoemen alles en hebben elke avond vrijwel hetzelfde ritueel. Hebben jullie tips?

Misschien kun je eens bekijken of het ritueel wat jullie hebben past bij wat je kind nodig heeft? Is het te lang? te kort? Verder kan het helpen om je kind begrip te geven en te verwoorden wat je ziet; het is ook jammer om naar bed te gaan, als je dag zo leuk is gewees maar weet je: morgen komt er weer een leuke dag! Het kan ook zo zijn dat je peuter in een fase van angsten is beland, en het even weer wat lastiger vindt als je haar alleen laat in bed. Je kunt je kind vragen wat ze nodig heeft om te kunnen gaan slapen. Soms helpt een speciale knuffel of bijvoorbeeld een kusje van jou in beide handpalmen al om zich te ontspannen en veilig te voelen.